Η λέξη «Συγνώμη»… «φαίνεται να είναι η πιο δύσκολη λέξη», όπως ερμηνεύει σε τραγούδι του ο Έλτον Τζον. Για πολλούς από εμάς, η συγγνώμη έχει ταυτιστεί απλώς με μια αντανακλαστική αντίδραση. Ίσως αυτό να μην σας εκπλήσσει καθόλου. Όλοι μας γνωρίζουμε ότι είμαστε κοινωνικά όντα. Επιπλέον, η συγγνώμη είναι μέρος του ανθρώπινου και φυσικού μας ενστίκτου. Όλοι ενστικτωδώς ζητάμε αποδοχή και την ανάγκη να ανήκουμε. Δεν υπάρχει τίποτα λάθος με μια «Συγγνώμη»… όταν όμως αυτή είναι πραγματικά απαραίτητη.
Της Καρολίνας Παππού
Δημοσιογράφος – Ψυχολόγος – Master Theta Healer - Χοροθεραπεύτρια
Η υπερβολική συγγνώμη έχει κόστος. Πρώτον, αποδυναμώνει το συναίσθημα σ’ εκείνες τις περιπτώσεις που αυτό δικαιολογείται και αιτιολογείται. Δεύτερον, μας κάνει να φαινόμαστε λιγότερο σίγουροι για τον εαυτό μας, κάτι που με τη σειρά του μπορεί να μας φτάσει μέχρι και στο σημείο να νιώθουμε ότι χάνουμε την αυτοπεποίθησή ή την αυταξία μας.
Πώς, λοιπόν, μπορούμε να σταματήσουμε να ζητάμε συγγνώμη αντανακλαστικά και να ανακτήσουμε τη δύναμη της «Συγνώμης» για όταν την χρειαζόμαστε πραγματικά;
«Χαμένοι» στη μετάφραση της «Συγνώμης»
Η Deborah Tannen, καθηγήτρια γλωσσολογίας στο Georgetown, εξηγεί γιατί μερικοί άνθρωποι ζητούν πάρα πολύ συχνά «Συγνώμη». Η ίδια υποστηρίζει ότι η συγγνώμη αποτελεί ένα αναπόσπαστο μέρος της γλώσσας μας και η ιδέα της υπερβολικής συγγνώμης είναι υποκειμενική.
Οι λέξεις ορίζονται αναφορικά με τον τρόπο που χρησιμοποιούνται και μια «Συγγνώμη» χρησιμοποιείται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Επομένως εξυπηρετεί πολλές διαφορετικές λειτουργίες. Ορισμένες απολογίες αποσκοπούν στην αποκατάσταση μιας σχέσης, όπως για παράδειγμα όταν ξεχάσετε να πάρετε τον φίλο σας από το αεροδρόμιο. Κάποιες συγγνώμες δείχνουν σεβασμό, όπως όταν υποβάλλετε κάποιο project στο αφεντικό σας και αυτό παραδίδεται μια ή δύο ημέρες αργότερα από την προκαθορισμένη ημερομηνία που σας είχε ανατεθεί. Άλλες πάλι «Συγγνώμες» προορίζονται απλώς για την εξομάλυνση μιας συνομιλίας, προσθέτει η Δρ Tannen. Το φύλο και ο πολιτισμός επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούμε τη «Συγγνώμη» και μερικές φορές αυτό που λέμε χάνεται… στη μετάφραση.
Μια σειρά μελετών διαπίστωσε ότι οι γυναίκες ζητούν συγγνώμη περισσότερο από τους άνδρες επειδή αναφέρουν ότι διαπράττουν περισσότερα αδικήματα από τους άνδρες. "Αυτό το εύρημα υποδηλώνει ότι οι άνδρες ζητούν συγγνώμη λιγότερο συχνά από τις γυναίκες, επειδή έχουν υψηλότερο όριο για αυτό που συνιστά την προσβλητική συμπεριφορά", κατέληξαν οι ερευνητές σχετικής μελέτης. «Χρειάζεται ένα πιο σοβαρό αδίκημα για τους άντρες ώστε να σκεφτούν μια συγγνώμη που τους αξίζει», τονίζει η Karina Schumann, μία από τις ερευνήτριες. Σε μια άλλη μελέτη, η Δρ Schumann και οι συνάδελφοί της έδωσαν σε άντρες και γυναίκες διάφορα υποθετικά αδικήματα προς διάπραξη. Οι άνδρες αξιολόγησαν τα αδικήματα ως λιγότερο σοβαρά και ότι άξιζαν λιγότερο τη συγγνώμη από τις γυναίκες. "Αυτά τα ευρήματα υποστήριξαν την υποψία μας ότι οι άνδρες ζητούν συγγνώμη λιγότερο συχνά επειδή είναι λιγότερο πιθανό να πιστεύουν ότι έχουν προσβάλλει κάποιον", δήλωσε η Δρ Schumann.
Γενικότερα η απολογητική γλώσσα είναι πιθανόν να παρεμποδίσει τις επιτυχημένες διαπραγματεύσεις, εφόσον αυτές απαιτούν αποφασιστικότητα. Ακόμα κι αν αισθάνεστε σίγουροι όταν ζητάτε «Συγνώμη», άλλοι μπορεί να το θεωρούν αδυναμία. Σε αυτή την περίπτωση, η απολογητική γλώσσα αποτελεί εμπόδιο ανάμεσα σ’ εσάς και το αίτημά σας.
Η λύση, όπως προτείνει η Δρ Tannen, είναι να βρεις μια ισορροπία ανάμεσα στο δικό σου τρόπο επικοινωνίας και τον τρόπο με τον οποίο άλλοι αντιλαμβάνονται το προσωπικό σου στυλ.
Παρακάτω παρατίθενται μερικοί τρόποι ώστε να καταφέρετε να κάνετε πράξη το παραπάνω, ολοκληρώνοντας το παιχνίδι συγγνώμης με επιτυχία!
1. Μάθετε πότε να μην ζητάτε «Συγγνώμη»
Μπορούμε να αρχίσουμε να περιορίζουμε τις περιττές συγγνώμες αναγνωρίζοντας αυτό που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Εάν κάτι δεν είναι δική σας ευθύνη, γιατί να ζητήσετε συγγνώμη; Για παράδειγμα, έχει άσχημο καιρό την ημέρα που σας επισκέπτεται ένας φίλος σας. Μπορεί να αισθάνεστε πραγματικά άσχημα που τον καλέσατε στο σπίτι σας κι εκείνος δυσκολεύτηκε να έρθει λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να ζητήσουμε συγνώμη γι’ αυτό.
2. Κάντε τις κατάλληλες προσαρμογές, εφόσον χρειαστεί
Όταν πιάνετε τον εαυτό σας να ζητάει συγνώμη για ένα συγκεκριμένο πράγμα, μεταβείτε στην πηγή του προβλήματος. Ίσως να υπάρχει μια μικρή αλλαγή που μπορείτε να κάνετε ώστε να… σωθείτε από το να πείτε ότι λυπάστε. Για παράδειγμα, εάν βρίσκεστε διαρκώς καθυστερημένος στο χώρο εργασίας σας - ένας από τους πιο συνηθισμένους λόγους «Συγγνώμης»- ίσως χρειαστεί να επανεξετάσετε τον τρόπο με τον οποίο προγραμματίζετε την καθημερινότητά σας ή τη διαχείριση της ατζέντάς σας.
3. Να είστε ανοιχτοί και ειλικρινείς
Σε πολλές περιπτώσεις, μια καλύτερη εναλλακτική λύση από την αντανακλαστική συγγνώμη είναι να ληφθεί υπόψη το πλαίσιο. Εάν το μωρό σας κλαίει στη διάρκεια μιας συνάντησης Zoom, αντί να λέτε "Λυπάμαι", μπορείτε να εξηγήσετε ότι το μωρό σας έχασε τον ύπνο του. Έτσι, αντί να ζητήσετε συγγνώμη για το θόρυβο στο παρασκήνιο, μπορείτε να ενημερώσετε τους άλλους να κάνουν κάποια αναδιαμόρφωση στο πλάνο της ομάδας. Εάν χρειάζεστε κάτι επειγόντως, μπορείτε να ενημερώσετε την άλλη πλευρά για ποιο λόγο ή να βοηθήσετε τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας να ορίσουν προτεραιότητες, προκειμένου να συμβεί αυτό.
4. Μάθετε από αυτό
Αν κάτι δεν πηγαίνει όπως έχει προγραμματιστεί, και ακόμα κι αν είναι δικό μας λάθος, αντί για «Λυπάμαι», μπορούμε να αναγνωρίσουμε τι συνέβη και πώς θα μάθουμε από αυτό. "Αυτό δεν πήγε όπως είχε προγραμματιστεί και γι’ αυτό θα το κάνω διαφορετικά την επόμενη φορά". Η προσέγγιση αυτού του είδους ενημερώνει το άλλο άτομο ότι παίρνετε στα σοβαρά τις ανησυχίες του.
5. Γελάστε σχετικά με αυτό
Συχνά, το χιούμορ μπορεί να αμβλύνει μια κατάσταση καλύτερα από μια «Συγγνώμη». Είναι σημαντικό να ερμηνεύσετε σωστά το συνολικό πλαίσιο και να αντιληφθείτε πότε το χιούμορ είναι κατάλληλο - και πότε δεν είναι. Ένα εύστοχο αστείο ή σχόλιο μπορεί να λειτουργήσει ανακουφιστικά στο άγχος και να σας βοηθήσει να διατηρήσετε τα πράγματα στο πλαίσιο μιας αισιόδοξης προοπτικής.
6. Η ενσυναίσθηση είναι καλύτερη από τη συμπαράσταση
Η κλασική φράση συμπόνιας ή συμπαράστασης είναι: "Λυπάμαι που συνέβη". Αλλά, η προσέγγιση ενσυναίσθησης προτείνει: "Φαίνεται ότι ήταν πραγματικά δύσκολο για εσένα". Δεν υπάρχει τίποτα λάθος με τη συμπόνια, αλλά η ενσυναίσθηση είναι ένας ισχυρός και ουσιαστικός τρόπος για να ανοίξετε μια συνομιλία και να εμβαθύνετε σε μια σχέση. Μπορούμε επίσης να αντλήσουμε από την ενσυναίσθηση μας ώστε να σταματήσουμε προληπτικά κάποιον άλλο να αισθανθεί την ανάγκη να ζητήσει «Συγγνώμη».
7. Δοκιμάστε την ευγνωμοσύνη
Εάν η υπερβολική «Συγγνώμη» προκαλεί την αυτοεκτίμηση μας, η ευγνωμοσύνη κάνει το αντίθετο. Έτσι, αντί να πω, "Λυπάμαι που άργησα", είναι προτιμότερο να δηλώσω το παρακάτω: «Σας ευχαριστώ όλους για την υπομονή σας».
8. Μην ζητάτε συγνώμη για την αυτό-φροντίδα
Ένα πράγμα για το οποίο δεν πρέπει ποτέ να ζητούμε «Συγγνώμη»
είναι να αφιερώσουμε χρόνο για τον εαυτό μας, όταν το χρειαζόμαστε. Μερικές φορές αυτό σημαίνει να λέμε «όχι» σε κάτι άλλο.
Όταν υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας με αυτόν τον τρόπο, ομαλοποιούμε την ιδέα ότι δεν πρέπει ποτέ να είμαστε τόσο απασχολημένοι ώστε να μην αφιερώνουμε χρόνο για τον εαυτό μας. Γνωρίζετε σίγουρα κι εσείς από την εμπειρία σας ότι όταν δεν φροντίζετε επαρκώς τον εαυτό σας - όπως όταν δεν κοιμάστε αρκετά - είναι πολύ πιο πιθανό να πείτε ή να κάνετε κάτι για το οποίο πραγματικά λυπάστε επειδή δεν εμφανιστήκατε ως ο καλύτερος εαυτός σας. Εναλλακτικά, ζητώ «Συγγνώμη» για τα πράγματα με τα οποία είμαι πολύ εξαντλημένος, έτσι ώστε να το αντιμετωπίσω. Έτσι, όταν δεν είμαστε απογοητευτικοί ως προς το να αφιερώνουμε χρόνο για αυτό-φροντίδα, θα περιορίσουμε επίσης την ανάγκη μας για «Συγγνώμη».
9. Αναρωτηθείτε γιατί ζητάτε συγνώμη.
Αντί να κόψετε τις συγγνώμες σας, δώστε προσοχή στο πώς αισθάνεστε όταν ζητάτε «Συγγνώμη». Η συγγνώμη σε κάνει να νιώθεις αδύναμος ή ανασφαλής; Ζητάτε συγνώμη επειδή ουσιαστικά αποζητάτε την έγκριση των άλλων; Εάν ναι, τότε μπορείτε να επιλέξετε να ζητήσετε «Συγγνώμη» λιγότερο για να δείτε πώς η συνήθεια αυτή επηρεάζει την αυτοεκτίμησή σας. Το «Συγγνώμη» μπορεί απλώς να είναι μέρος του γλωσσικού κώδικα ευγένειας.
Comments